Jednostka, która rozważa podjęcie decyzji o zmianie zasad polityki rachunkowości, może zdecydować się na taki krok w dowolnym momencie. Należy jednak pamiętać o tym, że skutki tej decyzji znajdą zastosowanie od początku roku obrotowego. Kierownik jednostki sam ma przy tym możliwość zdecydowania, czy nastąpi to w pierwszym dniu bieżącego, czy też następnego okresu obrotowego.

Gdy ustawa o rachunkowości wspomina o tak zwanych przyjętych zasadach polityki rachunkowości, zakłada się, że termin ten oznacza wybrane i stosowane przez jednostkę rozwiązania, które są dopuszczone ustawą oraz określone w MSR, a tym samym gwarantujące uzyskanie wymaganej jakości sprawozdania finansowego. Na samych jednostkach spoczywa zobowiązania do stosowania przyjętych zasad rachunkowości w sposób umożliwiający rzetelne i jasne przedstawienie nie tylko sytuacji majątkowej i finansowej, ale również wyniku finansowego. Należy też pamiętać o konieczności stosowania przyjętych zasad polityki rachunkowości w sposób ciągły. W kolejnych latach należy więc dokonywać jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów oraz dokonywać odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych. Należy też dbać o to, aby wykazywane na dzień ich zamknięcia w księgach rachunkowych stany aktywów i pasywów były ujęte w tej samej wysokości co w otwartych na następny rok obrotowy księgach rachunkowych. O tym, że jednostka może dokonać zmian w polityce rachunkowości we własnym zakresie mówią odpowiednie przepisy, które znalazły się w ustawie o rachunkowości. Ustawa ta stanowi, że jeśli jednostka chce w sposób rzetelny i jasny przedstawić sytuację może zmienić dotychczas stosowane rozwiązania na inne. Zmiany są zatem nie tylko możliwe, ale nawet wskazane w przypadku, w którym istnieje szansa na to, że ich wprowadzenie zapewni bardziej wierne odzwierciedlenie tak sytuacji majątkowej, jak i finansowej, a także wyniku finansowego jednostki. Najczęściej jednostka decyduje się na zmianę polityki rachunkowości w przypadku, w którym taki obowiązek wynika ze zmiany samych przepisów o rachunkowości.

Na krok taki decydują się jednak również jednostki, które utraciły prawo do stosowania uproszczeń przewidzianych w przepisach odnoszących się do rachunkowości. Decyzję tego typu podejmuje też jednostka, która uznaje, że zmiana taka jest konieczna w celu przedstawienia w sposób rzetelny i jasny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego. Bez względu na motywację należy jednak pamiętać o tym, że zmiana polityki rachunkowości wchodzi w życie zawsze od pierwszego dnia roku obrotowego. Wymaga ona również określenia w informacji dodatkowej tego, jaki jest jej wpływ na sprawozdanie finansowe, o ile zostało ono sporządzone za okres, w którym mieliśmy do czynienia z takimi posunięciami. Jeśli mamy do czynienia z taką sytuacją, w sprawozdaniu finansowym powinna znaleźć się także informacja na temat przyczyn wspomnianych zmian.

Artykuł Zmiana zasad polityki rachunkowości przez jednostkę i jej konsekwencje pochodzi z serwisu Finanse Przedsiębiostwa.

Analizując stosowne przepisy ustawy o rachunkowości można wysnuć wniosek, że nabyte lub powstałe aktywa finansowe, a także inne inwestycje, powinny być ujęte w kosztach rachunkowych na dzień ich nabycia albo powstania i to według ceny nabycia albo ceny zakupu. Ustawodawca nie poprzestał zresztą na tym nakładając obowiązek dokonywania tak zwanych odpisów aktualizujących. Te ostatnie wyrażają trwałą utratę wartości konkretnej inwestycji. Odpisy muszą być przy tym dokonywane nie później niż w dniu bilansowym, wartość środka ustalona na dzień przyjęcia do ksiąg rachunkowych staje się bowiem wartością historyczną, a to oznacza, że nie musi być wcale zgodna z wartością realną.

Sama wycen bilansowa jest podyktowana przede wszystkim zasadą ostrożności. Należy dążyć do tego, aby wynik finansowy uwzględniał poszczególne składniki tak aktywów, jak i pasywów. Wspominane już odpisy aktualizujące mają do spełnienia istotną rolę w procesie uaktualniania wartości aktywów przedsiębiorstwa. Przyjmuje się przy tym, że powinny być one dokonane nie później niż na koniec okresu sprawozdawczego. Gdy mamy do czynienia ze skutkami wzrostu lub obniżenia wartości inwestycji w krótkim terminie wycenianych w oparciu o ceny rynkowe, powinny być one ujmowane w przychodach lub kosztach finansowych. Jeśli zdecydujemy się na użycie innych zasad wyceny inwestycji krótkoterminowej, skutki tak obniżenia, jak i wzrostu wartości wspomnianych inwestycji powinny być zaliczane w pełnej wysokości do kosztów finansowych lub do przychodów finansowych, choć w tym wypadku ich wysokość nie powinna być wyższa niż kwota różnic, które uprzednio zostały odpisane w koszty o charakterze finansowym. Niekiedy mamy również do czynienia z sytuacją, w której wartość zbytej inwestycji zaliczanej do aktywów trwałych była wcześniej przeszacowana albo wyceniana w cenie rynkowej lub nabycia w zależności od tego, która z nich była niższa. Skutki takiej wyceny ujmowane są zazwyczaj w odpowiedni sposób, a w konsekwencji nadwyżka z tytułu przeszacowania jest najpierw ustalana, a następnie również rozliczana z kapitałem pochodzącym z aktualizacji wyceny. Same składniki majątku charakteryzują się tym, że ich wartość zmienia się w czasie. Już choćby dlatego zalecane jest dokonywanie odpisów aktualizujących. O tym, w jaki sposób wywiązać się z tego zobowiązania, informuje nas stosowny przepis ustawy o rachunkowości. Jeśli zatem mamy do czynienia z należnościami przyjmuje się, że ich wartość jest aktualizowana z uwzględnieniem stopnia prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego.

Przyjmuje się przy tym, że wspomniany odpis powinien odnosić się do należności pochodzących od dłużników postawianych w stan likwidacji lub upadłości, należności od dłużników w sytuacji, w której doszło do oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości, należności kwestionowanych przez dłużników i tych, z których zapłatą dłużnik zalega, należności stanowiących równowartość tych kwot, które podwyższają należności w stosunku do których już uprzednio dokonano odpisu aktualizującego oraz należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych przy znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności.

Artykuł Co warto wiedzieć o odpisach aktualizujących wartość należności? pochodzi z serwisu Finanse Przedsiębiostwa.

Termin ryczałt podatkowy jest stosowany wówczas, gdy mamy do czynienia z uproszczoną metodą naliczania podatku. Metoda ta zakłada, że nie ustala się podstawy wymiaru podatku, choć jednak jest wyjątkowo popularna, nie każdy może z niej korzystać. Najważniejszym przepisem znajdującym zastosowanie w tym kontekście wydaje się ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Ustawa ta reguluje najważniejsze kwestie związane z opodatkowaniem zryczałtowanym podatkiem dochodowym niektórych przychodów. Dotyczy zatem osób fizycznych, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą, są duchownymi albo osiągają przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy, a także innych umów o podobnym charakterze pod warunkiem, że wspomniane umowy nie są zawierane w ramach prowadzonej przez wspomniane osoby pozarolniczej działalności gospodarczej. Osoby fizyczne, które mogą pochwalić się przychodami wynikającymi z pozarolniczej działalności gospodarczej mogą opłacać zryczałtowany podatek dochodowy na dwa sposoby. Na pierwszy plan wysuwa się w tym kontekście ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, można jednak korzystać także z możliwości, jakie stwarza tak zwana karta podatkowa. Jeśli mamy do czynienia z osobami fizycznymi osiągającymi przychody z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy, a także innych umów, dla których charakterystyczny jest podobny charakter, mają one prawo do opłacania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Osoby duchowne prawnie uznanych wyznań opłacają z kolei zryczałtowany podatek dochodowy od swoich przychodów. Wpływu z takiego podatku są częścią dochodu przynależnego budżetowi państwa. Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne mówi o tym, że opodatkowanie ryczałtem jest możliwe także w tym przypadku, w którym pozarolnicza działalność gospodarcza jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych oraz spółki jawnej osób fizycznych. Opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych jest też możliwe w przypadku otrzymanych lub pozostawionych do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniędzy i wartości pieniężnych, a także wartość otrzymanych świadczeń w naturze i tych świadczeń, które są konsekwencją realizowania założeń umowy najmu i podnajmu, dzierżawy i poddzierżawy oraz innych umów, dla których charakterystyczny jest podobny charakter. Rozwiązanie takie jest możliwe do zastosowania w przypadku, w którym w roku poprzedzającym rok podatkowy osoba zainteresowana skorzystaniem z możliwości ryczałtu uzyskała przychody z działalności prowadzonej samodzielnie w wysokości, która nie przekracza 150 tysięcy euro lub uzyskała przychody wyłącznie z tej działalności, która była prowadzona w formie spółki. Również w tym przypadku za graniczną przyjmuje się wartość 150 tysięcy euro.

Z możliwości takiej korzysta również osoba, która w roku podatkowym rozpoczęła wykonywanie działalności i nie korzystała z opodatkowania w formie karty podatkowej. Z ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych mamy do czynienia również w odniesieniu do podatników, którzy w roku poprzedzającym rok podatkowy prowadzili działalność samodzielnie lub w formie spółki, a ich przychody były opodatkowane jedynie w formie karty podatkowej. Jest to także możliwe w odniesieniu do jednostek, które tylko przez część roku były opodatkowane w takiej formie, potem zaś lub wcześniej – na zasadach ogólnych.

Artykuł Analiza ryczałtu jako formy opodatkowania pochodzi z serwisu Finanse Przedsiębiostwa.

W jednostkach gospodarczych stosunkowo często mamy do czynienia z sytuacją, w której przychody bądź koszty są generowane w okresie innym niż ten, którego rzeczywiście dotyczą. Aby zatem zachować zasadę współmierności przychodów i kosztów konieczne jest rozliczanie ich w tych okresach sprawozdawczych, których dotyczą. Co do zasady, rozliczenia międzyokresowe kosztów są dzielone na dwie grupy mamy więc do czynienia z rozliczeniami czynnymi oraz biernymi. Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów są związane z przyszłymi okresami sprawozdawczymi, bierne zaś dokonywane są w wysokości prawdopodobnych zobowiązań, które przypadają na bieżący okres sprawozdawczy.

Rozliczenia te wynikają w szczególności ze świadczeń emerytalnych, choć często dotyczą również przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, a ich kwotę można oszacować, mimo wszystko, w sposób wiarygodny nawet pomimo tego, że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana. Bierne rozliczenia międzyokresowe oraz zasady ustalania ich wysokości powinny więc wynikać z uznanych zwyczajów handlowych, w bilansie zaś powinny być pokazywane w pozycji rezerwy na zobowiązania. Przyjmuje się przy tym, że dokonywanie odpisów czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów powinno być czynnością wykonywaną stosownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń. Oznacza to, że sam charakter rozliczanych kosztów powinien uzasadniać nie tylko czas, ale i sposób rozliczania kosztów międzyokresowych, choć konieczne jest w takim wypadku zachowanie tak zwanej zasady ostrożności. O czynnym rozliczeniu międzyokresowym kosztów, dla którego charakterystyczne jest to, że odpisuje się je w koszty finansowe w równych ratach w ciągu okresu, na jaki zaciągnięte jest zobowiązanie, można mówić także w kontekście różnicy, z jaką mamy do czynienia pomiędzy wartością finansowych składników aktywów oraz zobowiązaniami zapłaty za nie. Nie można też zapominać o tym, że bierne rozliczenia międzyokresowe zmniejszają koszty okresu sprawozdawczego, w którym pojawia się informacja na temat tego, że wspomniane zobowiązania nie powstały. Osoby, którym zależy na zachowaniu zasady współmierności powinny mieć również na uwadze to, jak duże znaczenie ma rozliczanie przychodów w okresach, których dotyczą. Rozliczenia te obejmują między innymi równowartość środków otrzymanych lub należnych od kontrahentów z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych, ujemną wartość firmy oraz te środki pieniężne, które są otrzymane w celu sfinansowania nabycia lub wytworzenia środków trwałych.

Kwoty te zwiększają stopniowo pozostałe przychody o charakterze operacyjnym równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych tak od środków trwałych, jak i kosztów prac rozwojowych, o ile zostały one sfinansowane właśnie ze wspomnianych źródeł. W przypadku środków, które zostały przyjęte nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, a także środków trwałych w budowie, środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, stosuje się zasady rozliczania takie, jak ma to miejsce w odniesieniu do środków pieniężnych, które są przeznaczone do sfinansowania zarówno nabycia, jak i wytwarzania środków trwałych.

Artykuł Koszty i przychody w rozliczeniach międzyokresowych pochodzi z serwisu Finanse Przedsiębiostwa.

Pojęcie konsolidacji pojawia się relatywnie często i w zdecydowanej większości przypadków budzi skojarzenia z zarządzaniem finansami w strukturze wielofirmowej, w tym zwłaszcza w grupach kapitałowych. Możemy mówić więc o nim jako o pojęciu dotyczącym zagadnienia, które podlega działom finansowym.

W zakresie obowiązków tych działów w strukturach wielofirmowych znajduje się między innymi: uzyskanie zgodności z wymogami Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, a także Międzynarodowych Standardów Raportowania Finansowego, a zatem poradzenie sobie z problemami takimi, jak choćby eliminacja danych związanych z rozliczeniami wzajemnymi oraz wynikających z różnic kursowych, uporanie się z konwersją i przenoszeniem danych, zamianą danych oraz elastycznym wprowadzaniem korekt. Działy te odpowiadają również za prezentację raportów i konsolidacji nie tylko w różnych standardach księgowości, ale także walutach i formatach danych oraz za automatyczną zmianę różnych postaci danych, przy czym duże znaczenie ma w tym przypadku stopień powiązania w grupie kapitałowej lub strukturze wielofirmowej. Należy jednak mieć na uwadze to, że konsolidacja w strukturze wielofirmowej nie wiąże się wyłącznie z aspektem zarządzania finansami. Mówiąc o niej mamy również na myśli potrzebę podnoszenia efektywności zarządzania logistyką, wymianą informacji, obiegiem dokumentów, czy też strukturami organizacyjnymi. Wzrost globalizacji, ekspansja przedsiębiorstw na nowe rynki i szereg innych czynników sprawiają, że mamy do czynienia ze wzrostem złożoności organizacji oraz kompilacją aspektu zarządzania. W rezultacie proces konsolidacji zaczyna być postrzegany jako zadanie coraz bardziej pracochłonne, o czym mogą przekonać się nie tylko organizacja konsolidująca, ale i organizacja konsolidowane. Gdy mamy do czynienia z procesem konsolidacji musimy mieć świadomość tego, że organizacje borykają się z długą listą problemów. W tym kontekście warto wspomnieć choćby o organizacji oraz przepływie danych, jakości, rzetelności oraz terminowości danych, utrzymaniu danych i ich kontroli oraz o uzależnieniu się od działów informatycznych, które dziś muszą koncentrować się na wydobywaniu danych z wielu systemów transakcyjnych, ujednolicaniu ich oraz obróbce. Sam aspekt administrowania danymi również zasługuje na wzmiankowanie, okazuje się bowiem, że uniemożliwia osobom odpowiedzialnym za sam proces konsolidacji skupianie się wyłącznie na tych kwestiach, które są związane z efektywnością funkcjonowania organizacji wielofirmowych. Dzieje się tak dlatego, że podnoszenie efektywności organizacji jako całości nie jest możliwe bez rzetelnej i skutecznej analizy wspomnianych danych.

Problem związany z autoryzacją procesów konsolidacyjnych zazwyczaj utożsamiany jest z tym, za który odpowiada tak zwana „firma matka”, warto mieć jednak na uwadze to, że jest on odczuwalny również przez jednostki zależne, a tym samym i od nich oczekuje się zaangażowania niezbędnego w procesie jego rozwiązywania. Gdy mamy do czynienia z dość często spotykanym zjawiskiem różnic w zaawansowaniu organizacyjnym i informatycznym, jakie zachodzi pomiędzy jednostkami w grupie, problem ujednoliconego sposobu nie tylko samej komunikacji, ale także gromadzenia oraz przetwarzania danych jest jednym z tych, które przybierają na sile. Skuteczne zautomatyzowanie procesów konsolidacyjnych w organizacjach o charakterze wieloformowym to źródło podnoszenia ich efektywności, zyskuje na tym również sama konkurencyjność rynkowa firm.

Artykuł Procesy konsolidacyjne jako wyzwanie w strukturze wielofirmowej pochodzi z serwisu Finanse Przedsiębiostwa.